- عطارمارت
- آذر 30, 1397
کتیرا گیاهی است که قرن ها در طب چینی استفاده می شده است و بیش از ۲۰۰۰ گونه دارد، اما همه گونه ها دارای ویژگی های یکسانی نیستند. اما تمام گونه های آن از بین برنده ی عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی، بیماری قلبی، هپاتیت و اسهال مزمن هستند و به عنوان یک روش برای درمان سرطان استفاده می شود. گونه کتیرا ، مانند هر ماده انطباق پذیری، بر بسیاری از فرآیندهای متابولیک بدن ما تاثیر می گذارد، خلق و خوی ما را بهبود می بخشد و خستگی را از بین می برد. در ادامه از این مقاله عطاری آنلاین عطارمارت با خواص کتیرا و تاثیر آن بر موخوره آشنا خواهید شد.
کتیرا یکی از اجزای اصلی ترکیبات دارویی است که برای تقویت پاسخ ایمنی بدن ما استفاده می شود. مطالعات سلولی و حیوانی نشان می دهد که کتیرا اثرات تحریک کننده ای بر روی مغز استخوان و بافت لنفاوی، افزایش تعداد سلول های بنیادی و تحریک بلوغ سلول های ایمنی بدن دارد. مهمترین اثر عصاره کتیرا، بازسازی عملکرد سیستم ایمنی بدن در اثر تجویز داروهای شیمیایی است که اثر جانبی آن ها اختلال عملکرد سیستم ایمنی بدن است – به عنوان مثال شیمی درمانی.
مقاله پیشنهادی: سنبل الطیب، بی خوابی، اضطراب و حتی فشارخون را درمان می کند
درمان سرطان یک مسئله دشوار و پیچیده است و شیمی درمانی اغلب موثر نیست و دارای عوارض جانبی جدی است. پزشکان در صدد هستند برای درمان سرطان از داروهای گیاهی بیشتر استفاده کنند. چنین رویکردی نتایج بهتری را در مبارزه با بیماری سرطان به همراه می آورد و عوارض جانبی آن را کاهش می دهد. مطالعات دانشگاهی نشان داده است که عصاره کتیرا رشد سرطان کولورکتال، کارسینوم سلولی کلیه و سرطان کبد را مهار می کند. تعدادی از مطالعات نشان داده اند که مخلوط گیاهی کتیرا باعث افزایش اثربخشی شیمی درمانی و کاهش بروز عوارض جانبی آن می شود.
صمغ کتیرا جزو مهم ترین منابع صمغ تجاری دنیا به شمار می رود که کاربردهای عمده آن در صنایع داروسازی، بهداشتی و صنایع غذایی است. در صنایع داروسازی، این صمغ به عنوان عامل تعلیق کننده در امولسیونهای روغن در آب، ژلها، خمیر دندانها، تثبیت-کننده در کرمها و لوسیونهای پوستی و همچنین عامل پوشش دهنده در تولید قرص های دارویی استفاده میشود.
در عصاره صمغ کتیرا گونه ترکیبی به نام پولگون وجود دارد که در بسیاری از روغن های اسانسی با درصد قابل توجهی وجود دارد. پولگون دارای خاصیت ضد باکتری و ضد درد است . بنابراین با توجه به ترکیبات موجود در عصاره این صمغ پتانسیل بالقوه برای مطالعات بیشتر در زمینه پزشکی و صنایع غذایی دارد. امروزه کتیرا در صنایع مختلف از جمله: دارویی، بهداشتی و غذایی مصارف جدید و متنوعی پیدا کرده است.
ایران به علت داشتن تنوع آب و هوایی مناطق صحرایی و کوهستانی، محیط مناسبی برای رشد این گیاه است. از طرفی مشخص شده است که بهترین صمغ کتیرا در ایران تولید می گردد. کتیرا به عنوان هیدروکلوئیدی با کیفیت، در فهرست محصولات عموماً بی خطر قرار داشته و به عنوان یکی از افزودنی های مواد غذایی مطرح می باشد.
شیوه کاشت کتیرا
شروع بهره برداری کتیرا معمولاً از اواخر فصل بهار است و شصت روز (تا اوایل شهریورماه) ادامه دارد. بهره برداران ابتدا اطراف ساقه گون را خالی می کنند و سپس با تیغ های مخصوصی برش موازی با ساقه (موازی با آوندهای آبکش) ایجاد می کنند.
زمان کاشت کتیرا اوایل بهار است و زمان برداشت آن نیمه دوم تابستان است، سن رویشی آن چند ساله و یکساله است و قسمت های مورد استفاده آن صمغ – ساقه – ریشه و گل است.
پراکنش جغرافیایی کتیرا
بیشتر در پنج استان تهران، آذربایجان غربی، اصفهان، کردستان و خراسان رضوی دیده می شود. اکثر گونه ها در منطقه بسیار محدودی پراکنش دارند. کتیرا بومی آسیای صغیر، ایران، عراق، سوریه و یونان است و در روسیه، آمریکا، اروپا، آفریقا و حتی آسیای میانه رویشگاه دارد.
مهم ترین تامین کنندگان کتیرا در جهان در درجه ی اول ایران و سپس ترکیه و سوریه است. بهترین نمونه ی کتیرا مربوط به ایران بوده که از قدیم به نام Persian tragacanth معروف بوده است.
یک نکته مهم در مورد گون کتیرا اینکه ۸۰ گونه از گون های ایران مولد کتیرا در شمار گیاهان صنعتی و دارویی هستند. کتیرا در قرون وسطی از کشور ایتالیا صادر می شده است. ریشه ی گون یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی و رسمی چین است که در فارماکوپه چین ذکر شده است.
مقاله پیشنهادی: هر آن چه در مورد زنجبیل و خواص آن باید بدانیم
مصارف دارویی کتیرا
کتیرا دارای طبعی سرد و معتدل است و از نظر رطوبت مرطوب و حتی مرطوب تر از صمغ عربی است، ولی عده دیگری از حکما معتقدند که طبیعت کتیرا سرد و خشک است و از نظر خواص معتقدند که کتیرا غلیظ کننده خون و مواد رقیقه است . در متون طب سنتی این گیاهان با نام های عربی «محلب العقاب» و «اصابع الغروس» معرفی شده اند. به طور کلی کتیرا نرم کننده بوده و معده را تقویت می بخشد، نظر به این خاصیت کتیرا می باشد که در توصیه های دارویی طب سنتی غالبا آمده است که داروهای خیلی گرم با کتیرا خورده شود. کتیرا کمی ملین و مسهل است و برای زخم های چشم، دردهای چشم و ورم ملتحمه مفید است.
کتیرا گونه های مختلفی دارد که به صورت درختچه یا گیاهان علفی چند ساله وجود دارد، در ایران به طور کلی آنها را گون می نامند. از تعداد زیادی از آنها صمغ کتیرا استخراج می شود که از نظر اقتصادی بسیار اهمیت دارند، زیرا کتیرا موارد مصرف دارویی و صنعتی (نساجی، کفاشی، صنایع غذایی و …) فراوانی دارد.
مقاله پیشنهادی: خواص پونه کوهی برای عفونت
عوارض جانبی کتیرا
دوران بارداری و تغذیه با شیر مادر:
زنان در دوران بارداری و مادران شیر ده نباید از کتیرا استفاده کنند زیرا باعث آلرژی در این افراد می شود و به کودک و مادر صدمه می رساند.
مشکلات تنفسی:
افرادی که مشکلات تنفسی دارند نباید از کتیرا استفاده کنند زیرا باعث ایجاد مشکلات تنفسی در آن ها می شود.
مصارف دارویی:
زمانی که از کتیرا به عنوان مصارف دارویی استفاده می کنید باید مقدار زیادی آب بنوشید چون ممکن است روده را مسدود کند.
روش مصرف کتیرا:
اگر کتیرا با شیر تازه ی بز خورده شود برای بندآوردن خونروی سینه و سایر اعضای داخلی، حلق ، زخم های ریه و گرفتگی صدا مفید است .
اگر کتیرا با مخلوط داروهای مناسب خورده شود برای تقویت روده، تسکین درد کلیه، مثانه و زخم مفید می باشد و اگر آن را با مغز بادام شیرین، نشاسته و شکر مخلوط کنند، بسیار چاق کننده و مقوی است .
اگر پایتان ترک ترک شده دو پیمانه حنا را با یک پیمانه کتیرا با آب مخلوط کرده و شبها روی ترک پا بمالید رویش پلاستیک بکشید و بگذارید تا صبح بماند که بسیار نافع است.
برایناراحتی‌های سینه باید کتیرا را با عسل مخلوط کرده به شکل چسب در آورید و حب آن را در دهان بگذارید اما نبلعید فقط آب آن را فروبرید. برای ناراحتی‌های سینه مفید است.
اگر مایع کتیرا روی موی سر مالیده شود از مو خوره جلوگیری می کند. مقدار خوراک آن به تنهایی و یا با داروهای مختلفه از ۵- ۲۵ گرم می باشد.
در داروسازی نیز به عنوان ژل ساز، عامل معلق ساز و چسباننده در تهیه قرص ها و داروها و ریزپوشانی مواد مختلف مثل ویتامین ها استفاده می شود .این صمغ، به عنوان پایدارکننده، امولسیون کننده، قوام دهنده و جایگزین چربی کاربرد وسیعی در صنایع غذایی دارد.
و در آخر صمغ های ترشحی، در زمره قدیمی ترین عوامل قوام -دهنده و پایدارکننده به شمار میروند. کتیرا ماده ای سخت ،مقاوم، بدون بو و کمی شیرین دارای رنگهای سفید تا قهوهای بوده و به راحتی قابل پودر شدن است. استفاده روز افزون این ماده در صنایع مختلف آن را به صورت ماده ی ارزشمند اقتصادی تبدیل کرده است