محصولات تراریخته

این مقاله صرفا ترجمه ای از چندین منبع خارجی بوده و عطاری آنلاین عطارمارت هیچگونه تایید و عدم تاییدی در مورد محصولات تراریخته ندارد.

تا سال 2050، جمعیت جهان تقریبا به 9 میلیارد نفر می رسد در نتیجه تولید مواد غذایی باید به همان میزان یا بیشتر افزایش یابد تا نیازهای عظیمی از مردم را در قرن های روبه رو برآورده سازد. بنابراین، در دهه های اخیر، نیاز به استفاده از تکنیک های ژنتیکی برای بهبود محصولات کشاورزی مورد حمایت قرار گرفته است. با استفاده از ترانس ژنیک، می توان گیاهان با صفات مورد نظر را ایجاد کرد. این ترانس ژنیک ها می توانند محصولاتی را که عمر طولانی تری دارند به اسم محصولات تراریخته ایجاد کنند.

یک گیاه زراعی تراریخته حاوی ژن یا ژن هایی است که بطور مصنوعی به جای گیاه گرده افشانی می کنند، یعنی ترکیبی از ژن های مختلف در یک گیاه ترکیب می شود.

در دو دهه اخیر، مهندسی ژنتیک با استفاده از علم بیوتکنولوژی نوین باعث تولید محصولات تغییر ژنتیک یافته یا تراریخته  در جهان شده است. در این روش با استفاده از دی ان ای نوترکیب ژنهای جدیدی به گونه ی مورد نظر منتقل می شود تا ویژگی مطلوبی در آن به وجود آورد در حالی که انتقال آن با روش های سنتی امکان پذیر نیست. این مواد غذایی از دهه ۹۰ میلادی در بازار مصرف وجود داشت در حالی که اغلب مصرف کنندگان از وجود آن ها بی اطلاع بودند.

 

مقاله پیشنهادی: 18 گیاه دارویی برتر که طول عمر شما را افزایش می دهد

 

محصول تراریخته شده دارای ویژگی هایی نظیر عملکرد بالاتر یا کیفیت بهبود یافته، مقاومت به آفات یا بیماری یا تحمل گرما، سرما و خشکسالی دارد.

محصولات تراریخته یا تغییر ژن یافته به محصولاتی گفته می شود که به منظور  داشتن ویژگی های خاص و جدید و یا حذف صفات نامطلوب، از لحاظ ژنتیکی اصلاح شده اند. اصلاح نژاد محصولات، امری است که از دیرباز در کشاورزی و دامپروری رایج بوده و به مدد آن، گیاهانی که روزی غیرخوراکی و حتی غیرقابل استفاده بودند، امروزه از معمول ترین مصارف روزانه در سراسر جهان اند. به عنوان مثال موز که اکثر مردم تصور می کنند از ابتدا به این فرم بوده، درگذشته فقط به شکل موز وحشی وجود داشته و دارای هسته های بزرگ و غیرقابل خوردن بوده است.

اما اصلاح نژاد سنتی، که از طریق انتخاب محصول برتر و دارای صفت مطلوب برای پرورش دهنده، پرورش آن و یا پیوند دادن آن با گیاهان هم رده بود، به کندی پیش می رفت و نتیجه معمولا پائین تر از سطح انتظار بود و یا حتی بدون نتیجه می ماند.

همچنین امکان انتقال صفت مطلوب از سایر جانداران به محصول غیرممکن بود. اما امروزه با استفاده از ابزارهای پیشرفته بیوتکنولوژی، میتوان ژن صفات مورد نظر را حتی از سایر جانداران به محصول وارد کرد که بازدهی این روش بسیار بالاتر از اصلاح نژاد به شیوه سنتی است.

محصولات تراریخته چیست؟

مزایای استفاده از گیاهان تراریخته

 

حفظ سرمایه و جلوگیری از فقر و گرسنگی

محصولات تراریخته کمک به سزایی در افزایش بهره وری و کاهش فقر خواهند داشت و این ابتدایی ترین توجیهی بود که انسانها برای این دستکاری های ژنتیکی یافتند. به طور مثال، پنبه و برنج در هند، سیب زمینی در ویتنام و موز در کنیا محصولاتی هستند که مردم این مناطق از طریق فروش آنها، امرار معاش می کنند. سالانه مقدار زیادی از این محصولات دچار آفت شده و از بین می روند که این مسأله به طور جدی معاش مردم این مناطق را تحت تأثیر قرار می دهد. حال با استفاده از ارگانیسم ها میتوان از آفت زدگی این مواد جلوگیری کرد و این گونه، مردم مناطق محروم که خودشان نیز در گرسنگی و فقر هستند سرمایه ی زندگیشان را از دست نمی دهند.

اثر بر سلامتی انسان

سالانه هزینه های هنگفتی صرف تولید و واردات سم می شود و انسان های زیادی در اثر تماس مستقیم و یا غیر مستقیم از طریق مصرف محصولات سمی دچار آسیب های جبران ناپذیری می شوند. استفاده از محصولات تراریخته به دلیل وجود ژن های مقاوم به آفات در گیاه این مشکل را حل کرده است، به طوری که در 29کشور، 90 درصد از کشاورزان این محصولات را کشت می کنند. با ارزیابی هایی که پژوهشگران بر روی این گیاهان و غذاهای حاصل از آن انجام داده اند تاکنون هیچ نوع گزارش اثبات شده ای در مورد سمیت محصولات تراریخته به دست نیامده است.

سودمندی برای محیط زیست

گیاهان تراریخته از طریق کاهش میزان دست ورزی خاک به دلیل عدم نیاز یا نیاز کم این گیاهان به شخم زدن، به زمین و کیفیت خاک کمک می کنند. در نتیجه، فرسایش خاک کاهش یافته و ذخیره ی مواد آلی افزایش می یابد که به حفظ رطوبت خاک کمک می شود. همچنین در این محصولات در کاهش مصرف آب و جلوگیری از به هدر رفتن آن تأثیر قابل توجهی دارند. ذرت و برنج، نمونه هایی از محصولات زراعی هستند که از طریق بازسازی مولکولی، آب کمتری مصرف می کنند.

گیاهان مقاوم در برابر ویروس

بزرگترین مزیت زیست محیطی به کارگیری محصولات مقاوم به علف کش این است که کشاورز می تواند با سهولت بیشتری سیستم بدون شخم را به کار ببرند. در نتیجه، مقدار خاک فرسایش یافته را کاهش داده، حفاظت بیشتری برای گیاهان فرآهم کرده و کاربرد تجهیزات مزرعه ای را کاهش می دهد.

 گیاهان مقاوم در برابر حشرات

Bacillus thuringiensis  یک باکتری است که برای آفات حشرات بیماری زا است. اثر کشنده آن یک سم پروتئین تولید می کند. از طریق روش های DNA نوترکیب ، ژن توکسین را می توان به طور مستقیم به ژنوم گیاه متصل کرد که در محصولات تراریخته این عمل صورت می گیرد و باعث حفاظت از آفات گیاهی می شود.

مزایای تغذیه ای

کمبود ویتامین A باعث می شود که نیمی از میلیون ها کودک سالانه تقریبا کور شود. برنج غذای اصلی بخش بزرگی از جهان است . روشهای پرورش سنتی در تولید محصولات کشاورزی نامناسب بوده و حاوی غلظت بالایی از ویتامین A نیست.  برنج تراریخته شده حاوی افزایش تولید بتا کاروتن به عنوان پیش ماده ویتامین A است که رنگ دانه های برنج را زردتر می کند. چنین برنج زرد یا طلایی یک غذای مفید برای درمان مشکل کمبود ویتامین A در کودکان مناطق استوایی است.

مقاله پیشنهادی: جوان سازی پوست با گیاهان دارویی

 

خواص محصولات تراریخته

معایب محصولات تراریخته

چندین سال از استفاده از محصولات تراریخته می گذرد و بسیاری از نگرانی ها مطرح شده در این مورد به دو دسته تقسیم می شوند.

1. نگرانی در مورد مواد ژنتیکی که می توانند برسلامت انسان تاثیر بگذارند .برای مثال، برخی از محصولات زراعی تراریخته باعث ایجاد آلرژی در برخی افراد می شوند، اگرچه مشخص نیست که آیا محصولات تراریخته می توانند این واکنش را ایجاد کنند یا خیر. علاوه بر این، ژن های مقاوم به آنتی بیوتیک قرار داده شده در این محصولات منجر به اشکالات و بیماری های فوق العاده ای می شود، که نمی توان با آنتی بیوتیک درمان شود .این بیماری ها با تغییر DNA که از منبع دیگری مانند ویروس ها یا باکتری ها ایجاد می شوند .

2.نگرانی دیگر در مورد این است که آیا محصولات تراریخته باعث آسیب به محیط طبیعی می شود یا خیر. برای مثال گرده ذرت تراریخته شده باعث مرگ پروانه لارو(یک گونه نادر از پروانه ها)  می شود. تحقیقات نشان داده است که ذرت تراریخته سموم باکتریایی را در گرده خود به وجود می آورد که با باد تا 60 متری زمین پراکنده می شود. در این محدوده، گرده ذرت بر روی گیاهانی که در نزدیکی زمین های ذرت قرار دارند تاثیر بگذارد.

در زمینه ملاحظات سلامت انسان نیز از جمله احتمال ایجادحساسیت، تغییر کیفیت مواد غذایی، سمیت پنهانی مواد غذایی تغییر یافته ژنتیکی، ایجاد ویروس ها و باکتری های جدید و انتقال افقی ژن که عبارت است از انتقال مواد ژنتیکی بین سلولها یا ارگانیسم هایی که به گونه های غیرخویشاوند متعلق هستند.

آیا ما باید از محصولات تراریخته استفاده کنیم؟

استفاده از محصولات تراریخته

مزایا و معایب ادراک شده محصولات تراریخته باید با همدیگر تلفیق شوند تا محصولی را که از لحاظ زیست محیطی غیر خطرناک است را ارائه دهد. تولید کنندگان محصولات تراریخته و سازمان هایی که اثرات آنها را مطالعه می کنند، از این موضوع آگاه هستند. با این حال، تا به امروز شواهد کمی برای حمایت از هر دو مورد وجود دارد. تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است تا ایمنی واقعی این گیاهان را تعیین کند و اینکه آیا آن ها برای محیط زیست و کسانی که این محصولات را در طول سالها مصرف می کنند، بی خطر هستند یا خیر.

اگر چه محصولات اصلاح شده ژنتیکی راه حلی بالقوه برای کمبود مواد غذایی در سرتاسر جهان هستند، در آینده، محققان امیدوارند بتوانند واکسن ها و داروهایی را در غذاها تولید کنند زیرا که داروهای موجود در غذا حمل و نگهداری آنها را  آسان تر می کند. پیشرفت هایی که از گیاهان تراریخته انجام شده ، تاثیر زیادی بر زندگی انسان ها می گذارد.

استفاده از مهندسی ژنتیک برای تولید بیو فرم داروها مانند اریتروپویتین برای درمان کم خونی و انسولین برای درمان دیابت به خوبی شناخته شده است. نسل های آینده محصولات تراریخته باعث  افزایش محتوای مواد مغذی، تولید مواد دارویی و تولید بیو انرژی و سوخت های زیستی  می شود.

 

مقاله پیشنهادی: 6 مورد از برترین خواص درمانی بادرنجبویه

 

محصولات تراریخته از نگاه اسلام

پذیرش محصولات تراریخته متأثر از دیدگاه های مذهبی افراد است. محققان و مفسران دینی در ادیان الهی همانند اسلام، مسیحیت و یهود دارای دیدگاههای متفاوتی در زمینه ی اجازه از فناوری محصولات تراریخته هستند. اسلام یکی از بزرگترین مذاهب جهانی است که دارای سریعترین رشد جمعیتی در میان ادیان و فرهنگهای مختلف شامل مسیحیت، یهودیت، هندویسم، بودیسم و … است. مسلمانان با جمعیتی 1 میلیارد نفر در 112 کشور دنیا، حدود 25 درصد / بالغ بر 6 جمعیت جهانی را شامل میشوند . دین اسلام دارای دو شاخهی اصلی با عناوین مذاهب شیعه و سنی است که دارای تفاوت در دیدگاههای تاریخی و دکترین هستند.

در اسلام علیرغم نگرانیهای مربوط به سلامتی و محیط زیست ناشی از محصولات تراریخته، قانون منع کننده برای تغییرات ژنتیکی در گیاهان و جانوران وجود ندارد. در زمینه ی استفاده از محصولات تراریخته در اسلام عقاید مختلفی توسط محققان و مفسران ابراز شده است و تاکنون اجماع واحدی برای پذیرش این محصولات اعلام نشده است. اگرچه از یک سو در سال ٢٠٠٣ میلادی مجلس علمای کشور اندونزی با واردات و مصرف محصولات تراریخته موافقت کرد.

همچنین، شورای تغذیه و غذای اسلامی آمریکا، شورای مذهبی اسلامی سنگاپور، اتحادیه ی جهانی مسلمانان عربستان سعودی و دولت مالزی نظرات ابراز شده مبنی بر حلال بودن محصولات تراریخته را پذیرفته اند، اما از سوی دیگر برخی محققان و علمای دینی آن را حرام می دانند. برخی اعتقاد دارند تولید گیاهان تراریخته دخالت در خلقت خدا بوده و جایز نیست . از نظر اسلام ،مذهب شیعه با توجه به نظرات مراجع محترم استفاده از محصولات تراریخته بلامانع است، مشروط به آنکه ایمنی و بی ضرری همانند محصولات طبیعی تأمین شود.

فهرست محصولات تراریخته

  • یونجه
  • پنبه
  • ذرت
  • گوجه فرنگی
  • لوبیا
  • سویا
  • سیب زمینی
  • برنج
  • گندم
  • چغندر قند
  • فلفل شیرین
  • توتون و تنباکو
  • بادمجان
  • خربزه
  • آلو

مشکل بزرگ در پیشرفت محصولات تراریخته،هزینه تحقیقات و پیروی از مقررات، ناشی از آیین نامه های احتیاطی شدید است. در زمینه محصولات تراریخته میزان سود توسعه دهنده های خصوصی کم است و کمبود سرمایه گذاری عمومی به این مشکل دامن زده است.  تجاری سازی محصولات غنی شده تراریخته به دلیل وجود عوامل زیادی از قبیل هزینه های معرفی محصول جدید به بازار و کمبود مقررات کنترلی مناسب، بسیار محدود شده است.

سالم و بی خطر بودن محصولات ترانس ژنیک مورد توجه آحاد بشر قرار گرفته است و قانون گذاری های مختلف در داخل کشور و عرصه بین المللی در این راستا صورت گرفته، بطور مثال اتحادیه اروپا قوانین و مقررات سخت گیرانه ای در خصوص واردات و مصرف این محصولات تصویب کرده است و در ایران نیز قانون ایمنی زیستی مصوب شده و علاوه بر آن کشور به پروتکل کارتاهنا و پروتکل ناگویا نیز پیوسته است، بنابراین تولید و کاربرد محصولات تراریخته با تاکید بر قانون ایمنی زیستی،پروتکل کارتاهنا و پروتکل ناگویا صورت می گیرد .

منابع

http://cls.casa.colostate.edu/transgeniccrops/what.html

https://gmoanswers.com/use-transgenic-crops-agriculture-safety-and-other-features

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0974694313003289#sec4

http://www.rff.org/blog/2010/benefits-genetically-modified-crops-and-costs-inefficient-regulation

ijme.tums.ac.ir

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *